Iedere overtuiging die we hebben, religieus, cultureel of persoonlijk, vormt een mal over de werkelijkheid. Een bril waardoor we kijken, die ons richting geeft, maar tegelijk ook een sluier kan zijn.
Wat wij waarnemen, ervaren en denken te begrijpen, is dus nooit volledig objectief. Het is altijd gefilterd door de mal die wij, bewust of onbewust, gevormd hebben. En dat verklaart waarom zoveel gesprekken langs elkaar heen kunnen praten: we denken dezelfde taal te spreken, maar in werkelijkheid communiceren we vanuit heel verschillende referentiekaders.
Wanneer taal werelden scheidt
Wie weleens geprobeerd heeft over spiritualiteit te praten met iemand die stevig geworteld is in een religieuze traditie, weet hoe uitdagend dit kan zijn. Je kunt dezelfde kern bedoelen (verbinding, liefde, overgave), maar de woorden zijn anders. De taal van een “New Age”-denker klinkt voor een overtuigd christen vaak vreemd, en andersom.
Dan ontstaat er al snel oordeel. Niet omdat de kern verschillend is, maar omdat de mal anders is. Vanuit iedere mal geldt immers een eigen logica en een eigen taal.
Cultuur als spiegel
Dit zie je niet alleen in religie of spiritualiteit, maar ook in cultuur. In de ene cultuur wordt een boer na het eten gezien als ongemanierd, terwijl het in een andere cultuur juist respectloos is als je géén boer laat. Het gaat dus niet om de handeling zelf, maar om de betekenis die eraan wordt gegeven.
Wanneer we elkaar beoordelen zonder inzicht in elkaars mal, vergelijk je appels met peren. Echte feedback of oprechte uitwisseling kan pas ontstaan wanneer we bereid zijn het referentiekader van de ander te onderzoeken.
De weg van bewustwording
Maar wat dan met de absolute waarheid? Bestaat die? En kunnen we die ooit kennen?
Het eerlijke antwoord is: we kunnen nooit 100% zeker weten of we absolute waarheid ervaren. Want je weet niet wat je niet weet.
Wat wél kan: voelen dat je dichterbij komt. Iedere keer dat je een sluier doorziet, een overtuiging herkent als mal in plaats van waarheid, komt er ruimte. Meer helderheid. Meer openheid.
Daarom geloof ik dat bewustwording de enige weg is. Niet als eindpunt, maar als een voortdurend proces van onthullen. Steeds opnieuw de sluiers doorzien die ons zicht beperken, en zo laag voor laag dichterbij komen bij dat wat we niet in woorden kunnen vatten, maar wel kunnen ervaren.
✨ Reflectie voor jou:
Vanuit welke mal kijk jij vandaag? En welke sluier zou jij graag verder willen doorzien?
